Shrinkflalcja to termin, który coraz częściej pojawia się w mediach głównego nurtu. Nic dziwnego, coraz więcej sklepów i producentów stosuje zabiegi, które tylko iluzorycznie ograniczają wzrost cen. Czym jest shrinkflacja? Jaka jest jej definicja i na czym polega?
Co to jest Shrinkflacja?
Shrinkflacja (ekonomia) oznacza kurczenie się objętości produktów, najczęściej spożywczych, poprzez zmniejszenie wagi lub ilości przy jednoczesnym utrzymaniu ceny, lub nawet jej wzroście.
Termin shrinkflacja wywodzi się z języka angielskiego „shrinkflation” i jest połączeniem słów shrink (kurczyć się) i inflation (inflacji). Określenie to zostało zapoczątkowane przez ekonomistkę Pippie Malmgren[1], jednak pierwsze użycie pojęcia shrinkflation przypisuje się historykowi Brianowi Domitrovicowi, który terminem tym posłużył się w aspekcie kurczącej się gospodarki, cierpiącej z powodu wysokiej inflacji.
Przyczyny shrinkflacji
Do głównych przyczyn shrinkflacji zaliczyć można potrzebę redukcji kosztów produkcji danego produktu przy jednoczesnym utrzymaniu wpływów z jego sprzedaży bez konieczności podnoszenia cen. Shrinkflacja jest szczególnie zauważalna w przypadku wysokiej inflacji, która wpływa na zwiększenie kosztów produkcji danego asortymentu.
Przykładem shrinkflacji może być obniżenie wagi czekolady, na co wpływ ma znaczący wzrost cen kakao czy cukru. Producent czekolady woli zmniejszyć jej masę, niż podnosić cenę detaliczną. Zmniejszenie objętości, na co wskazują badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii, wywiera na konsumentach mniejszy wpływ, niż podniesienie cen produktów o stałej wadze.
Inną przyczyną shrinkflacji może być walka o pozycję na rynku, a dokładniej rywalizacja z bardziej konkurencyjnymi podmiotami. Producent, który zdecyduje się na podniesienie cen, może utracić część rynku – klienci wybiorą tańsze produkty lub ich zamienniki.
Wady shrinkflacji
Do głównych wad „kurczenia” produktów, jakie niewątpliwie mogą wpłynąć na firmę, jest odwrócenie się klientów od danego produktu, a nawet marki. Konsumenci mogą bowiem odebrać zjawisko shrinkflacji jako nieuczciwą praktykę i wybrać produkty droższe, ale o tej samej wadze. Możliwe jest także przejście na zamienniki lub wybór alternatywnych produktów mniej znanych producentów.
Shrinkflacja w Polsce
W ostatnich latach termin shrinkflacja jest coraz częściej używany przez media głównego nurtu w naszym kraju, a wszystko za sprawą coraz częstszych praktyk producentów artykułów spożywczych, którzy w okresie wysokiej inflacji w Polsce decydują się na zmniejszenie objętości swoich wyrobów. „Kurczenie się” produktów jest w tym wypadku wynikiem konieczności utrzymania sprzedaży na poziomie sprzed inflacji.
O rosnącej shrinkflacji w Polsce w połowie lutego 2023 roku napisał brytyjski dziennik The Financial Times[2], którego redaktorzy dostrzegli problem kurczenia się wielu produktów w popularnych sieciach sklepów. W artykule za przykład posłużyło wedlowskie „Ptasie Mleczko”, którego waga z miesiąca na miesiąc spadła o 20 gramów.
Czy shrinkflacja jest legalna?
Tak. Nie ma w Polsce prawa, które zabraniałoby producentom zmniejszania objętości swoich wyrobów przy jednoczesnym utrzymaniu lub nawet wzroście cen. Ewentualna interwencja UOKiK mogłaby mieć miejsce dopiero, gdyby okazało się, że shrinkflacja jest wynikiem zmowy cenowej.
Jak rozpoznać shrinkflację?
Aby sprawdzić, czy dany producent praktykuje „kurczenie się” produktów, wystarczy porównać objętość / masę produktu na przestrzeni ostatnich miesięcy. Ciężej dostrzegalna może być jednak shrinkflacja jakościowa (skimpflacja), a więc obniżenie jakości z utrzymaniem tej samej wagi / objętości, ale i tą samą lub wyższą ceną.
Przeczytaj także:
