Mogłoby się wydawać, że gwałtowne wzrosty cen mamy już za sobą. Niestety, najnowsze odczyty wskazują, że jeszcze wiele się może zdarzyć, a na domiar złego, decyzje NBP oraz rządu nie napawają optymizmem. Ile wynosi inflacja, od czego ona zależy i kiedy podawane są odczyty inflacyjne GUS? Wyjaśniamy.
Ile wynosi inflacja w Polsce? Stan na 26.04.2024
Jeśli zastanawiasz się, ile wynosi wskaźnik inflacji w tym miesiącu, poniżej znajdziesz aktualny poziom inflacji w Polsce w lutym 2024 i poprzednich miesiącach. Dane aktualizowane są na bieżąco, dlatego masz pewność, że wartości te są aktualne.
| Wskaźnik inflacji | Wartość w % |
|---|---|
| Inflacja w marcu 2024 | 1,9 |
| Inflacja w lutym 2024 | 2,8 |
| Inflacja w styczniu 2024 | 3,9 |
Inflacja w poprzednim miesiącu (styczeń 2024) po raz kolejny spadła. Osiągnęła wartość 3,9%, co w porównaniu z grudniem 2023 daje naprawdę spory spadek o dokładnie 2,2 punkta procentowego. Na tą stosunkowo znaczącą zmianę najmocniej wpłynęły niższe o 4,4% ceny w zakresie transportu, w tym ceny paliw, które spadły o 2,8%. Oprócz tego do obniżenia inflacji przyczyniły się także spadek cen nośników energii (o 2,1%).
Jednak zdecydowana większość cen w grudniu wzrosła. Najważniejszy wzrost cen, na który warto zwrócić uwagę, został odnotowany w kategorii obejmującej żywność i napoje bezalkoholowe (4,9%). Jednakże, zdecydowanie największy wzrost dotyczy wyrobów tytoniowych i napoi alkoholowych, te produkty w grudniu podrożały aż o 8,8%. Poza tym wzrosły również wydatki związane z mieszkaniem, w ostatnim miesiącu zwiększyły się one o 2,3%.
Jeśli interesują Cię dane z poprzednich miesięcy, czyli historyczne wskaźniki inflacji, możesz je sprawdzić na stronie Narodowego Banku Polskiego.
Co to jest inflacja?
Najprościej mówiąc, inflacja to wskaźnik określający tempo wzrostu cen dóbr i usług. Warto zauważyć, że inflacja występuje praktycznie zawsze – zjawisko jej przeciwne, czyli deflacja, pojawia się stosunkowo rzadko, zwłaszcza w Europie. Od 1989 roku, deflację w Polsce mieliśmy tylko raz – pomiędzy 2014 a 2016 rokiem.
Czy inflacja jest zła?
Wbrew obiegowej opinii, inflacja nie jest jednoznacznie złym zjawiskiem. Oczywiście, zagraża ona naszym oszczędnościom i sprawia, że koszty życia rosną. To jedna strona medalu.
Z drugiej strony, każdy bank centralny wprowadza tak zwany cel inflacyjny ( w przypadku NBP jest to 2,5%). To kompromisowa wartość, która w założeniu, chroni obywateli przed zbyt szybko rosnącymi cenami, a jednocześnie zapobiega zastojom gospodarczym. To właśnie recesja i spowolnienie gospodarcze są efektami deflacji utrzymującej się przez dłuższy czas.
Jak to możliwe? Zbyt niski poziom inflacji sprawia, że ludzie nie chcą wydawać pieniędzy. Oszczędzanie staje się atrakcyjne, przez co konsumenci i firmy nie chcą podejmować nowych inwestycji czy dokonywać zakupów. Wiedzą przecież, że w przyszłości, ich pieniądze będą warte tyle samo, a nawet więcej.
Rodzaje inflacji
Inflacja w Polsce, tak samo zresztą jak na całym świecie, może przybierać wiele form. Do najważniejszy z nich, należą:
- Deflacja, czyli inflacja ujemna;
- Inflacja pełzająca, czyli inflacja, której wysokość nie przekracza 5%;
- Inflacja krocząca / umiarkowana, która zawiera się w przedziale 5-10% rocznie;
- Inflacja galopująca, czyli od 10% do nawet kilkuset procent rocznie;
- Hiperinflacja, czyli stan, kiedy miesięczny wzrost cen przekracza 150%.
Oczywiście, kryteriów jest znacznie więcej. Ekonomiści debatują o pochodzeniu inflacji, kryteriach jej przejawiania się oraz o skutkach. Zdarza się, że występuje również stagflacja i slumpflacja. Gdy dochodzi do spadku inflacji, mówimy z kolei o dezinflacji.
Zauważmy jednak, że spadek inflacji nie oznacza spadku cen. Oznacza jedynie, że będą one rosły wolniej. Aby koszty życia rzeczywiście spadały, musielibyśmy zaobserwować deflację, a ta występuje naprawdę rzadko.
Czy inflacja w 2024 spadnie?
Gdy w lutym 2021 roku zaczęliśmy obserwować powolny, acz ciągły wzrost inflacji, prawdopodobnie nikt nie spodziewał się skali narastającego problemu. Pomimo obietnic rządzących, ceny nie przestały rosnąć ani w połowie 2022, ani w połowie tego roku.
Wiele wskazuje na to, że inflacja w 2024 roku faktycznie spadnie, jednak nie będzie to wynikało z polityki NBP. To już pewne, że w Europie nastała recesja, która co do zasady wywołuje dezinflację. Pieniądz krąży w gospodarce coraz wolniej, przez co ceny muszą spadać, aby ktokolwiek decydował się na zakupy.
Dodatkowo, na zimę 2022/2023 przypadł szczyt inflacji, zatem w grudniu, styczniu i lutym, ceny będziemy porównywać z bardzo wysoką wartością bazową. To również sugeruje, że odczyty podawane przez GUS będą zadziwiająco optymistyczne.
Inflacja a PKB
O tym, że PKB Polski zaczęło spadać, media pisały już na początku 2023 roku. Warto zauważyć, że choć niska inflacja ma korzystny wpływ na PKB, jej zbyt wysoki poziom może przynosić tragiczne skutki. Błyskawicznie rosnące ceny sprawiają, że ludzi nie stać na zakupy, a firmy nie mogą efektywnie inwestować. W efekcie, gospodarka zwalnia.
Jak państwo walczy z inflacją?
Choć powyższy nagłówek może mieć prowokacyjny wydźwięk, spróbujmy obiektywnie przeanalizować środki wykorzystywane do walki ze wzrostem cen dóbr i usług.
Stopy procentowe i WIRON
Najbardziej podstawowym mechanizmem wykorzystywanym przez banki centralne jest referencyjna stopa procentowa. Określa ona oprocentowanie pożyczek międzybankowych, wpływa na oprocentowanie obligacji skarbowych oraz wpływa na notowania WIRON.
Im wyższa stopa procentowa, tym trudniej pożyczyć pieniądze, ponieważ zdolność kredytowa przeciętnego człowieka spada. Drożeją karty kredytowe, pożyczki i kredyty hipoteczne, a tym samym, dochodzi do coraz mniejszej ilości transakcji. Firmy nie mogą już podwyższać cen, a skutki są łatwe do przewidzenia.
W takim razie, dlaczego NBP nie podniesie stóp procentowych do na przykład 20%? Każdy medal ma dwie strony. Drastyczne podniesienie stóp procentowych spowodowałoby, że wiele osób nie byłoby w stanie spłacać swoich kredytów. Prawdopodobnie nastąpiłaby masowa wyprzedaż nieruchomości, a gospodarka mogłaby się dosłownie zawalić. Drastyczny wzrost stóp procentowych przyniósłby podobne efekty, co zaciągnięcie hamulca ręcznego w trakcie szybkiej jazdy po autostradzie – nikt rozsądny się na to nie zdecyduje.
Obligacje skarbowe
Obligacje skarbowe to instrument emitowany przez Ministerstwo Finansów. Ich głównym zadaniem jest dostarczenie Skarbowi Państwa dodatkowych środków, które mogą być inwestowane w rozwój gospodarki. Dodatkowym ich atutem jest zdolność do zabierania części pieniądza z rynku.
Gdy oprocentowanie obligacji skarbowych jest atrakcyjne, coraz większa część obywateli decyduje się na lokowanie w nich swoich oszczędności. Im mniej gotówki w obiegu, tym wolniej rosną ceny, a przecież dokładnie o to chodzi w walce z inflacją.
Rezerwy walutowe
Czy pamiętasz czas, gdy EURO kosztowało 5 złotych? W tym okresie, złotówka była rekordowo słabą walutą. Oczywiście miało to bezpośredni wpływ na ceny wielu dóbr – samochody, telefony czy paliwa są pierwotnie wyceniane w Dolarach lub EURO, zatem ich ceny bardzo szybko wzrosły o 10, a nawet 15%.
Aby przeciwdziałać osłabianiu się złotówki, Narodowy Bank Polski wykorzystuje swoje rezerwy walutowe. Gdy rynek traci na stabilności, zarząd NBP podejmuje decyzję o sprzedaży części zapasów EURO, Funtów czy Dolarów, dzięki czemu, sztucznie zwiększa zapotrzebowanie na złotówkę. Takie działania podjęto na przykład po wybuchu wojny na Ukrainie.
Niestety, ze względu na bardzo duże koszty takiej operacji, rezerwy walutowe wykorzystuje się tylko epizodycznie, jako środek doraźny.
Podsumowanie
Mamy nadzieję, że ten artykuł okazał się pomocny. Jeśli Ty też tak uważasz, koniecznie udostępnij go na Facebooku, Twitterze lub na swoim blogu. Billfold to niezależny portal finansowy, na którym regularnie publikujemy wartościowe i obiektywne treści. Pomóż w promocji tej inicjatywy!
