Czym jest Komisja Nadzoru Finansowego (KNF)?
Komisja Nadzoru Finansowego, w skrócie KNF, to organ administracji publicznej powołany do życia w 2006 roku. Głównym celem Komisji jest nadzór nad szeroko rozumianym sektorem finansowym w Polsce. Wcześniej obowiązki te sprawowały m.in. Komisja Papierów Wartościowych i Giełd oraz Komisja Nadzoru Ubezpieczeń i Funduszy Emerytalnych.
Komisja Nadzoru Finansowego jest integralnym ciałem Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego, będącego od 1 stycznia 2019 roku państwową osobą prawną.
Czym zajmuje się Komisja Nadzoru Finansowego (zadania KNF)?
Rolą Komisji Nadzoru Finansowego jest sprawowanie kontroli (nadzoru) nad podmiotami operującymi na polskim rynku finansowym. Zgodnie z ustawą, celem nadzoru jest zapewnienie właściwego funkcjonowania rynku finansowego, dbanie o jego stabilność, bezpieczeństwo oraz przejrzystość. Nadzór ma zwiększać także zaufanie do rynku finansowego, zaś Komisja gwarantować ochronę interesów uczestników tego rynku.
Główne zadania Komisji Nadzoru Finansowego to:
- sprawowanie nadzoru nad rynkiem finansowym
- podejmowanie działań służących prawidłowemu funkcjonowaniu rynku finansowego
- podejmowanie działań mających na celu rozwój rynku finansowego i jego konkurencyjności
- podejmowanie działań mających na celu wspieranie rozwoju innowacyjności rynku finansowego
- podejmowanie działań edukacyjnych i informacyjnych w zakresie funkcjonowania rynku finansowego, jego zagrożeń oraz podmiotów na nim funkcjonujących w celu ochrony uzasadnionych interesów uczestników rynku finansowego
- udział w przygotowywaniu projektów aktów prawnych w zakresie nadzoru nad rynkiem finansowym
- stwarzanie możliwości polubownego i pojednawczego rozstrzygania sporów między uczestnikami rynku finansowego
- współpraca z Polską Agencją Nadzoru Audytowego
- wykonywanie innych zadań określonych ustawami.
Podmioty nadzorowane przez KNF
Do podmiotów, nad którymi nadzór sprawuje Komisja Nadzoru Finansowego, zaliczyć można:
- podmioty sektora bankowego
- podmioty rynku kapitałowego
- podmioty rynku ubezpieczeniowego
- podmioty rynku emerytalnego
- podmioty rynku usług płatniczych
- podmioty sektora kas spółdzielczych
- podmioty świadczące usługi pośrednictwa finansowego
- agencje ratingowe
- instytucje pożyczkowe
Od 2017 roku Komisja Nadzoru Finansowego sprawuje także nadzór nad podmiotami świadczącymi usługi pośrednictwa kredytu hipotecznego, co zostało uregulowane w Ustawie z dnia 23 marca 2017 r. o kredycie hipotecznym oraz o nadzorze nad pośrednikami kredytu hipotecznego i agentami. Więcej o tym we wpisie, jak zostać pośrednikiem kredytu hipotecznego.
KNF a firmy pożyczkowe
Zgodnie z Ustawą z dnia 6 października 2022 r. o zmianie ustaw w celu przeciwdziałania lichwie – podpisaną przez prezydenta dnia 9 listopada 2022 r. – Komisja Nadzoru Finansowego od 1 stycznia 2024 roku będzie pełnić także nadzór na firmami pożyczkowymi – oferującymi chwilówki. Do tej pory organem sprawującym ograniczoną kontrolę nad tego typu podmiotami pełnił wyłącznie Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK).
Co istotne, nadzór nad firmami pożyczkowymi przez KNF nie będzie darmowy. Zgodnie z regulacjami, podmioty te będą zobligowane do uiszczania składek na działania Komisji w kwocie rocznej nie mniejszej niż 5 tysięcy euro i nie większej niż stanowiącą 0,5 proc. rocznych przychodów.
Skład Komisji Nadzoru Finansowego (członkowie KNF)
Skład Komisji Nadzoru Finansowego uregulowany został w Ustawie z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym. Zgodnie z Art. 5. tej Ustawy w skład Komisji wchodzą: Przewodniczący, trzech Zastępców Przewodniczącego i dziewięciu członków.
Członkami Komisji Nadzoru Finansowego są:
- minister właściwy do spraw instytucji finansowych albo jego przedstawiciel;
- minister właściwy do spraw gospodarki albo jego przedstawiciel;
- minister właściwy do spraw zabezpieczenia społecznego albo jego przedstawiciel;
- Prezes Narodowego Banku Polskiego albo delegowany przez niego członek Zarządu Narodowego Banku Polskiego;
- przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej;
- przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów;
- przedstawiciel Bankowego Funduszu Gwarancyjnego;
- przedstawiciel Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów;
- przedstawiciel ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych, a jeżeli nie został wyznaczony – przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów.tów. Urząd prowadzi samodzielną gospodarkę finansową na podstawie rocznego planu finansowego uchwalanego przez KNF i zatwierdzanego przez Prezesa Rady Ministrów.
Aktualny skład Komisji Nadzoru Finansowego (stan na dzień aktualizacji terminu):
- Jacek Jastrzębski – Przewodniczący KNF
- Rafał Mikusiński – Zastępca Przewodniczącego KNF
- Marcin Mikołajczyk – Zastępca Przewodniczącego KNF
- Krystian Wiercioch – Zastępca Przewodniczącego KNF
- Jarosław Niezgoda – Przedstawiciel ministra właściwego do spraw instytucji finansowych
- Aneta Rożek – Przedstawiciel ministra właściwego do spraw gospodarki
- Jan Wojtyła – Przedstawiciel ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego
- Paweł Szałamacha – Członek Zarządu Narodowego Banku Polskiego delegowany przez Prezesa Narodowego Banku Polskiego
- Wojciech Dyduch – Przedstawiciel Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
- Maciej Tomczak – Przedstawiciel Prezesa Rady Ministrów
- Piotr Tomaszewski – Przedstawiciel Bankowego Funduszu Gwarancyjnego
- Tomasz Chróstny – Przedstawiciel Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów
- Stanisław Żaryn – Przedstawiciel ministra – członka Rady Ministrów właściwego do spraw koordynowania działalności służb specjalnych
Lista ostrzeżeń KNF
W ramach prowadzonego przez siebie nadzoru KNF na podstawie art. 6b ust. 1 ustawy z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym KNF podaje do publicznej wiadomości informacje o złożonych przez siebie zawiadomieniach o podejrzeniu popełnienia przestępstwa przez nadzorowane podmioty, co stanowi listę ostrzeżeń KNF dostępną na stronach Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego.
Na mocy art. 6b ust. 6 ustawy Komisja informuje także o postępowaniach karnych prowadzonych z urzędu lub w wyniku zawiadomienia złożonego przez podmiot inny niż Komisja, w przypadku których Przewodniczący Komisji skorzystał z uprawnienia pokrzywdzonego w postępowaniu karnym.
Sąd Polubowny KNF
Sąd Polubowny przy KNF jest stałym i niezależnym sądem polubownym powołanym na podstawie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym. Jego zadaniem jest rozpatrywanie sporów między członkami rynku finansowego, w szczególności wynikających zawieranych umów pomiędzy nadzorowanymi podmiotami a odbiorcami usług świadczonych przez te podmioty.
Co istotne, właściwość Sądu Polubownego przy KNF nie ogranicza się wyłącznie do sporów z udziałem konsumentów, ale wszystkich uczestników rynku finansowego. Mogą to być zatem także spory wynikające z umów zawartych pomiędzy podmiotami finansowymi.
Pierwszą z możliwości rozwiązania sporu przed Sądem Polubownym przy KNF jest droga mediacji, drugą, postępowanie arbitrażowe, w ramach którego dochodzi do wydania wyroku przez Sąd Polubowny przy KNF.
Przed Sądem Polubownym rozpatrywane są sprawy, których wartość przedmiotu sporu wynosi co najmniej 500 zł. Postępowanie przed Sądem Polubownym prowadzone jest w języku polskim i ma charakter poufny. Wszystkie postępowania mają zaś charakter dobrowolny, co oznacza, że warunkiem wszczęcia postępowania jest wyrażenie woli na polubowne rozwiązanie sporu przez każdą ze stron.
Źródła:
Ustawa z dnia 21 lipca 2006 r. o nadzorze nad rynkiem finansowym
