Pewnie jak wiele osób głowisz się nad tym, gdzie ulokować swoje nadwyżki finansowe. Pierwszym skojarzeniem u wielu osób będą akcje, czy też rosnące w ostatnich czasach na popularności kryptowaluty. Na początek jednak, aby nie wpaść w huśtawkę emocjonalną obserwując zmniejszającą się wartość zainwestowanych aktywów w czasach spowolnienia gospodarczego, warto ulokować część kapitału w bezpieczne aktywa i tym samym zbudować swoją poduszkę finansową bo wszystko się może przydarzyć. A temu właśnie służy finansowa poduszka bezpieczeństwa. Zastanówmy się w takim razie ile powinna ona wynosić i w jakich aktywach ją przechowywać.
Na skróty
Z myślą o zabieganych, przygotowaliśmy bardzo skrótowe podsumowanie naszego artykułu:
- Poduszka finansowa to rezerwa finansowa, którą powinieneś przygotować na wypadek nagłych zdarzeń, które mogłyby nadszarpnąć Twój budżet domowy;
- Modelowa poduszka finansowa powinna stanowić co najmniej trzykrotność Twoich średnich miesięcznych wydatków. Jeśli zależy Ci na większym bezpieczeństwie, warto podwoić tę kwotę, osiągając około sześciokrotność Twoich standardowych kosztów życia;
- Poduszkę finansową warto przechowywać w bezpiecznych aktywach jak obligacje i złoto, jednak trzymanie jej w formie gotówki również nie jest pozbawione sensu;
- Swoją poduszkę finansową ochronisz na przykład za pomocą kont oszczędnościowych lub lokat;
- Równolegle z budowaniem poduszki finansowej, powinieneś ograniczać swoje zadłużenie, co obniży Twoje stałe wydatki i pozwoli na uzyskanie choć trochę większych nadwyżek finansowych.
Po co mieć poduszkę finansową?
Czy jeśli straciłbyś teraz pracę to konieczne byłoby szukanie na gwałt jakiegokolwiek źródła przychodów, czy też na spokojnie będziesz mógł wziąć udział w procesach rekrutacyjnych, żeby zawalczyć o tą wymarzoną posadę? Czy jeśli zepsułby Ci się w tym momencie samochód, to czy stać by Cię było na jego naprawę, czy musiałoby to czekać do kolejnej wypłaty? A może wizyta u dentysty mocno nadszarpnęłaby Twoją stabilność finansową?
Każda z wymienionych sytuacji jest jak najbardziej prawdopodobna i będzie się wiązała z dodatkowymi wydatkami, które nie są uwzględnione w Twoim budżecie domowym. W takich wypadkach poduszka finansowa chroni Cię przed zaciąganiem chwilówek czy też upłynnianiu swojego majątku.
Inwestując w instrumenty, które mogą przynieść Ci zarówno zysk, jak i stratę, warto jest posiadać rezerwę finansową – poduszkę, do której sięgniesz w razie kryzysowej sytuacji zamiast wychodzić z inwestycji “na minusie”. Pamiętaj, że im większe dochody z inwestycji chcesz osiągnąć, tym większe ryzyko musisz podjąć. Kluczowe przed zaczęciem inwestowania w takim przypadku wydawałoby się zabezpieczyć.
Mówiąc o poduszce finansowej, mamy na myśli tę część całego Twojego majątku netto, która nie będzie podlegała wahaniom cen. Odpowiadając na pytanie po co mieć poduszkę finansową, należy przyjrzeć się jednej z podstawowych potrzeb – bezpieczeństwu.
Sprawdź również: Jak ubiegać się o dotacje unijne?
Ile powinna wynosić poduszka finansowa?
Kwestie finansowe są niezmiernie indywidualne. Każdy ma inne potrzeby w życiu codziennym, a co za tym idzie strukturę wpływów oraz wydatków. Dlatego ciężko jest kwotowo określić chociażby widełki, w których powinna się znaleźć poduszka finansowa.
Eksperci zgodnie twierdzą, że poduszka finansowa powinna stanowić nie mniej niż trzykrotność Twoich miesięcznych kosztów życia. Zależy to na pewno od sytuacji rodzinnej, rodzaju wykonywanej pracy, awersji do ryzyka. Są osoby, które podchodzą do tematu bardziej konserwatywnie i będą skłonne oscylować bliżej wielkości rocznych kosztów.
Poduszka finansowa w Polsce – statystyki
Jaka jest poduszka finansowa statystycznego Polaka? Średnio trzymamy w ramach poduszki finansowej środki w wysokości sześciomiesięcznego wynagrodzenia – około 30 000 złotych. Badanie przeprowadzone na zlecenie Banku Millenium (2022) badające poziom oszczędności rodaków wykazało także drugą stronę medalu, że aż jedna czwarta z nas nie oszczędza w ogóle i nie ma tego w planach.
Zobacz również: kiedy warto decydować się na outsourcing księgowości?
W jakich aktywach trzymać poduszkę finansową?
Wiedząc już, że jest to kapitał, który ma na celu przetrwanie gospodarstwa domowego w razie utraty źródła dochodu, bądź poważnego kryzysu, warto zadać sobie pytanie, gdzie te pieniądze powinny zostać ulokowane. Należy pamiętać, żeby były one stosunkowo łatwo dostępne, gdy zajdzie taka potrzeba. Będąc na początku swojej drogi z finansami, warto zapoznać się z różnymi formami inwestycji, żeby dobrać takie, które Ci najbardziej odpowiadają.
Według Narodowego Banku Polskiego aż 77% dorosłych Polaków ma otwarty rachunek bankowy. Dlatego dobrym pomysłem na początek będzie przeglądniecie oferty swojego banku. Warto sprawdzić i dodatkowo porównać z oprocentowaniem oferowanym przez inne banki:
- kont oszczędnościowych,
- kont oszczędnościowo-rozliczeniowych (ROR),
- lokat,
- lokat na nowe środki.
Jeśli jesteś osobą szukającą nowych produktów finansowych, gotową poświęcić więcej czasu na przygotowanie swojej poduszki finansowej, bezpieczną alternatywą będą obligacje skarbowe. W czasach wysokiej inflacji te papiery wartościowe indeksowane inflacją pozwalają dogonić rynek i nie stracić części swoich oszczędności. Warto wiedzieć, że nie są one całkowicie pozbawione ryzyka w razie gdyby Państwo zbankrutowało, natomiast ich oprocentowanie jest używane jako ważny wskaźnik ekonomiczny. W Polsce można złożyć zlecenie na te instrumenty dłużne będące obecnie w sprzedaży drogą internetową.
Gdzie trzymać poduszkę finansową?
Twoja poduszka finansowa może przyjmować zarówno formę niematerialną, jak również fizyczną przechowywaną w Twoim domu – gotówka, złoto. Kluczową kwestią jest zapewnienie sobie bezpiecznego miejsca – sejfu, bądź skrytki, dzięki któremu zabezpieczysz poduszkę finansową na wypadek włamania. Jeśli obawiasz się zdarzeń ekstremalnych jak np. pożar, można zawsze postawić na specjalny sejf, który jest odporny na wysokie temperatury.
Przez wzgląd na historyczne wyniki złoto jest kruszcem, który bardzo dobrze przechowuje wartość. Fizyczne posiadanie monet lub sztabek będzie pozytywnie wpływać na poczucie bezpieczeństwa, a w razie kryzysu na pewno się przyda. Pamiętaj, że Twoja poduszka finansowa może być również przechowywana w dewizach, czyli walutach obcych. Z racji na nasze położenie geograficzne pierwszym wyborem powinno być euro, natomiast dolary amerykańskie też są na pewno opcją do rozważenia.
Jak chronić swoją poduszkę finansową przed inflacją?
Jako, że poduszka finansowa w klasycznym rozumieniu składa się po prostu ze złotówek przechowywanych w formie fizycznej lub na koncie, siłą rzeczy, środki te narażone są na działanie inflacji. Mamy świadomość, że 30, 40 czy 50 tysięcy złotych, które nie przynoszą żadnych zysków, a jednocześnie każdego dnia odrobinę tracą na wartości mogą frustrować. Pamiętaj jednak, że nadrzędnym celem Twojej poduszki finansowej jest zapewnienie Ci gotówki, do której zawsze będziesz mieć błyskawiczny dostęp.
Trzymanie poduszki finansowej w obligacjach Skarbu Państwa
Jednym z najpopularniejszych sposobów na budowę poduszki finansowej, jest regularny zakup obligacji skarbowych, o których na naszym portalu wspominaliśmy już wielokrotnie. Naszym zdaniem, jest to całkiem bezpieczne wyjście, które w dłuższej perspektywie być może da nawet zarobić w ujęciu realnym (a więc z uwzględnieniem inflacji), jednak musisz brać pod uwagę czas wykupu obligacji – do swoich pieniędzy nie będziesz mieć dostępu na przykład w niedzielę, a od momentu złożenia dyspozycji sprzedaży do chwili otrzymania przelewu może minąć nawet kilka dni. Wciąż pojawia się zatem potrzeba zgromadzenia pewnej porcji gotówki, jednak wydaje się nam, że może ona stanowić na przykład 100% Twojej miesięcznej pensji, a więc jedynie część całej poduszki.
Na moment ostatniej aktualizacji tego artykułu [15.05.2024], szczególnie ciekawym rozwiązaniem są obligacje 3-letnie TOS. Najnowsza emisja oferuje stałe oprocentowanie na poziomie 6,4%. To o wiele więcej niż aktualna stopa inflacji w Polsce, która na ten moment nie przekracza 3 procent. Dodajmy również, że obligacje TOS mają roczną kapitalizację odsetek i opłatę za przedterminowy wykup na poziomie 70 groszy za sztukę (czyli za każde 100 złotych). W najgorszym wypadku, po prostu nie zarobisz na swojej poduszce, ale przecież nie po to ją tworzysz.
Alternatywą dla poduszki złożonej wyłącznie z obligacji TOS jest taka, której charakterystyka jest mieszana. Na ten moment, jedynym racjonalnym wyborem (poza zakupem TOS) jest wejście w posiadanie obligacji 3-miesięcznych OTS, które również mogą poszczycić się stałym oprocentowaniem, tym razem na poziomie 3%. To o wiele gorszy wynik, jednak pozwól nam się wytłumaczyć.
Proponowany przez nas model jest nieco bardziej złożony i polega na podzieleniu swojej poduszki finansowej na dwie części – “krótkoterminową” o wartości 30% i “długoterminowej” o wartości 70% całej rezerwy. Za wspomniane 70%, kupujemy obligacje trzyletnie, natomiast pozostałą część środków lokujemy w 3 symetrycznych porcjach, stanowiących po 10% całej poduszki w obligacje trzymiesięczne. Chodzi po prostu o to, by w razie mniejszych problemów finansowych, stracić jak najmniej wypracowanych odsetek. Krytycy tego pomysłu mogą stwierdzić, że poduszka finansowa powinna być tak bardzo bezobsługowa jak tylko się da, ale nie oszukujmy się – comiesięczny zakup obligacji skarbowych zajmie Ci dosłownie kilka minut, a widok narosłych odsetek zadziała motywująco.
Poduszka finansowa w formie lokaty
Naszym zdaniem, lokaty nie są dobrym sposobem na przechowywanie poduszki finansowej. Zdarza się, że likwidacja takowych zajmuje trochę czasu, a oprocentowanie lokat rocznych w zasadzie nigdy nie przekracza 5%. Lepsze warunki uzyskasz, jeśli zdecydujesz się na zakup obligacji, a poziom bezpieczeństwa będzie w zasadzie ten sam.
Poduszka finansowa w formie akcji
Choć jest to szalone, spotkaliśmy się z podobnymi pomysłami. Naszym zdaniem, ekspozycja na akcje jest co do zasady bardzo dobrym pomysłem i jest naturalnym elementem rozwoju każdego inwestora, jednak powtórzmy raz jeszcze: poduszka finansowa ma być bezpieczna i przewidywalna. Żadne znane nam akcje nie są na tyle stabilne, aby warto było rozpatrywać je w tych kategoriach.
Jak budować poduszkę finansową?
Cóż, najprostszą odpowiedzią byłoby po prostu “oszczędzaj, dopóki nie osiągniesz trzykrotności swoich miesięcznych wydatków”. Wydaje się jednak, że do tematu budowy poduszki finansowej da się podejść odrobinę sprytniej.
Zdecydowanie największą poprawę swojego komfortu psychicznego zaobserwujesz, gdy uda Ci się zebrać równowartość swoich miesięcznych kosztów życia – to wspaniałe uczucie, gdy wiesz, że w razie zwolnienia z pracy, masz przynajmniej 4 tygodnie na zaadaptowanie się do nowej sytuacji. Jednocześnie, możesz założyć, że posiadając 5-6 tysięcy złotych na czarną godzinę, będziesz bogatszy niż przeszło 40% Polaków – aż tylu naszych rodaków nie posiada żadnych oszczędności. To przerażające, prawda?
Gdy dojdziesz już do momentu, w którym będziesz mógł poszczycić się miesięczną rezerwą finansową na koncie oszczędnościowym, pora rozpocząć proces spłacania długów, a szczególnie wszelkiego rodzaju pożyczek i kredytów gotówkowych – zacznij od tych najmniejszych zobowiązań, których raty nierzadko wynoszą 50, 100 czy 200 złotych miesięcznie. Stopniowo ograniczając swoje zadłużenie zauważysz że… Twoja poduszka finansowa sama zaczyna rosnąć! Wynika to oczywiście z faktu, że na Twoim koncie będzie zostawać nieco więcej pieniędzy, a jednocześnie, Twoje miesięczne wydatki spadną.
Modeli postępowania jest naprawdę wiele – niektórzy zasugerują, abyś jak najszybciej pozbył się długów, inni zalecą jak najszybsze zgromadzenie poduszki finansowej o docelowej wartości. Naszym zdaniem, warto zdecydować się na wariant pośredni – 50% nadwyżek odkładaj na poczet bezpieczeństwa finansowego, drugie tyle przeznaczaj na ograniczanie zadłużenia. O inwestowaniu i nadpłatach kredytu hipotecznego na razie zapomnij, ponieważ są to w zasadzie ostatnie kroki do uzyskania pełnej wolności finansowej. Na wszystko przyjdzie czas.
Nie musimy chyba dodawać, że Twoja poduszka finansowa powinna podążać inflację – jeśli wskaźnik CPI wynosi 3%, przygotuj się na regularne waloryzowanie swoich rezerw.
Poduszka finansowa – pierwszy krok do wolności finansowej
W sytuacji której ciążą na Tobie zobowiązania, ciężko jest myśleć o odkładaniu pieniędzy bez jasnego celu. Natomiast spojrzenie na to, jak na inwestycję w siebie i w jakiegoś rodzaju spokój psychiczny, może znacznie bardziej zmotywować do odkładania nawet niewielkich sum miesięcznie. Ciężko sobie wyobrazić jednorazowe przeznaczenie całego wynagrodzenia, natomiast zbudowanie nawyku, aby płacić sobie najpierw nawet niewielkie kwoty przyczyni się do zbudowania poduszki finansowej. W długiej perspektywie będzie można osiągnąć sukces finansowy.
Kluczowa w drodze do wolności finansowej jest kontrola nad wydatkami, w tym cięcie kosztów. Przyznaj się sam przed sobą, ile z nich było po prostu zachcianką? Przy budowaniu długoterminowego planu finansowego ważne, żeby określić priorytety i się ich trzymać.
Na koniec warto przyjrzeć się potencjalnym źródłom wzrostu swoich przychodów. Negocjacje o podwyżkę, bonus w pracy na koniec roku, produkt online, dodatkowa praca tymczasowa? Opcji jest wiele. Warto zatroszczyć się też o tą kategorię, gdyż Twoja poduszka finansowa może na tym tylko zyskać.
