Jedną z najważniejszych zmian, które zostały opublikowane w Dzienniku Ustaw w 2024 roku, była nowelizacja z 26 lipca, dotycząca ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Ustawa ta związana jest z głośno omawianą rentą wdowią, którą od samego początku swojej kadencji zapowiadał nowy rząd. Zgodnie z harmonogramem zmian, wypłacanie tego świadczenia rozpocznie się 1 lipca 2025 roku, jednakże wnioski o jego przyznanie można składać już od 1 stycznia. W związku z tym, w dzisiejszym, noworocznym artykule postanowiliśmy przedstawić czym dokładnie jest renta wdowia. Dlatego też, jeżeli interesuje Cię ten temat i chcesz dowiedzieć się jak otrzymać to świadczenie, koniecznie zostań z nami!
Czym jest renta wdowia?
Zacznijmy zatem od podstaw – renta wdowia to wypłata wdowie lub wdowcowi uprawnionemu do emerytury lub renty części świadczenia emerytalno-rentowego po zmarłym małżonku (renty rodzinnej). Zmiana ta może działać także na odwrót, jeżeli jest to korzystniejsze dla osamotnionego małżonka – wdowa lub wdowiec może zdecydować się na pobieranie całości świadczenia emerytalno-rentowego po zmarłym małżonku i części swojego własnego świadczenia.
Warto wspomnieć również, że renta wdowia nie jest de facto zupełnie nowym świadczeniem, które oprócz swojej emerytury będzie mógł otrzymać wdowiec lub wdowa. Rząd nowelizację tą określa pojęciem „świadczenia w zbiegu”. Jest to jak najbardziej adekwatne określenie, gdyż w portfelu emeryta/emerytki nie pojawią się niewypłacane dotąd pieniądze, tylko dodatkowe środki, które będą pochodzić z istniejącego już wcześniej świadczenia.
Czyli, najprostszymi słowami, renta wdowia umożliwia wypłatę jednego świadczenia w całości i części drugiego świadczenia oraz wybór świadczenia, które wdowa lub wdowiec chce dostawać w całości (własnej emerytury lub renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku).
Do tej pory (to znaczy do końca 2024 roku), osoby, które były uprawnione do wypłaty więcej niż jednego świadczenia, musiały wybrać, które z nich chcą otrzymywać. Taka osoba dokonywała tego wyboru samodzielnie lub automatycznie było przyznawane jej wyższe świadczenie. Od 2025 roku natomiast, osoba emerytowana, której przysługuje więcej niż jedno świadczenie, będzie mogła wybrać, którą emeryturę/rentę chce otrzymywać w całości oraz otrzyma 15% drugiego świadczenia (własnego lub po zmarłym współmałżonku – w zależności od tego, które świadczenie wybierze). Tak prezentują się dwie możliwości pobierania renty wdowiej:
- 100% własnego świadczenia + 15% renty rodzinnej (świadczenie po zmarłym współmałżonku);
- 100% renty rodzinnej + 15% własnego świadczenia.
Od kiedy będzie wypłacana renta wdowia?
Tak jak już wcześniej wspominaliśmy, zgodnie z poprawkami naniesionymi przez rząd, ustawa o rencie wdowiej wejdzie w życie 1 stycznia 2025 roku. W związku z tym, od tego dnia, osoby uprawnione do jej otrzymania będą mogły składać wnioski. Natomiast, nabycie prawa do korzystania ze świadczeń nastąpi 1 lipca 2025 roku, co oznacza, że pierwsze wypłaty trafią do emerytów właśnie tego dnia. Jak twierdzi Rada Ministrów, takie przesunięcie w czasie jest niezbędne, aby Zakład Ubezpieczeń Społecznych mógł się odpowiednio przygotować do tego wyzwania. W końcu, szacuje się, że z nowego prawa będzie mogło skorzystać nawet 1,2 miliona emerytów.
Warto zwrócić uwagę również na to, że, według treści nowych przepisów, dodatkowe pieniądze trafią do emerytów, spełniających określone warunki, począwszy od miesiąca, w którym osoba uprawniona złoży wniosek, jednakże nie wcześniej niż od 1 lipca 2025 roku. Innymi słowami, nawet jeżeli wdowa lub wdowiec złoży wniosek o przyznanie renty wdowiej przed początkiem lipca, nie otrzyma pieniędzy za wcześniejsze miesiące – pierwsze pieniądze, emeryci będą mogli pobierać dopiero od 1 lipca 2025 roku.
Komu przysługuje prawo do renty wdowiej?
Przedstawiliśmy już czym dokładnie jest renta wdowia oraz wspomnieliśmy, od kiedy można się o nią ubiegać, dlatego też czas przejść do części artykułu, w której sprawdzimy, jakie są warunki otrzymania opisywanego przez nas świadczenia. Według oficjalnych przepisów, aby móc ubiegać się o rentę wdowią, należy spełniać trzy warunki:
- Mieć osiągnięty powszechny wiek emerytalny – 60 lat w przypadku kobiet oraz 65 lat w przypadku mężczyzn;
- Być we wspólnocie małżeńskiej do dnia śmierci małżonka oraz nie być w nowym związku małżeńskim w dniu składania wniosku;
- Nabyć prawo do renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku nie wcześniej niż 5 lat przed osiągnięciem wieku emerytalnego – 55 lat w przypadku kobiet oraz 60 lat w przypadku mężczyzn.
Biorąc pod uwagę wszystkie te warunki można sformułować definicję – renta wdowia to świadczenie dla wdów i wdowców, którzy posiadają prawo do co najmniej dwóch świadczeń emerytalno-rentowych, w tym renty rodzinnej po zmarłym współmałżonku.
Odnosząc się do warunków otrzymania renty wdowiej, warto zatrzymać się na chwile przy rencie rodzinnej. Tak jak przed chwilą wspomnieliśmy, aby móc ubiegać się o rentę wdowią trzeba posiadać prawo do renty rodzinnej, dlatego też, zanim złożymy wniosek, warto upewnić się czy takie prawo posiadamy. Jeżeli okaże się, że nie, nie ma się czego obawiać – wystarczy złożyć wniosek o ustalenie tego prawa. Warto to sprawdzić, aby zdążyć złożyć wszystkie niezbędne wnioski przed 1 lipca 2025 roku.
Czy renta wdowia w przyszłości będzie wyższa?
Do tej pory, w dzisiejszym artykule skupiliśmy się na najbliższej przyszłości dotyczącej renty wdowiej, jednakże warto spojrzeć także trochę dalej, gdyż zgodnie z postulatem Rady Ministrów, nowelizacja ustawy, w której zawarto zapisy dotyczące renty wdowiej, zakłada kroczący charakter tego świadczenia. Co to oznacza? Mianowicie, chodzi o to, że wartość drugiego świadczenia, przyznawanego emerytom od 1 lipca 2025 roku, będzie rosła do docelowej wysokości 25%. Tak prezentują się okresy wypłaty renty wdowiej w nadchodzących latach:
- od 1 lipca 2025 do 31 grudnia 2026 roku – renta wdowia w wysokości 15%;
- Od 1 stycznia 2027 roku – renta wdowia w wysokości 25%.
W związku z tym, że wysokości renty wdowiej na najbliższe lata są już określone oraz znana jest przybliżona liczba emerytów uprawnionych do tego świadczenia, Rząd przedstawił już prognozę skutków finansowych tego projektu:
- 2025 rok – od 3,2 do 4,2 miliardów złotych;
- 2026 rok – od 6,7 do 9 miliardów złotych;
- 2027 rok – od 11,9 do 15,8 miliardów złotych.
Oczywiście są to tylko wstępne prognozy, ponieważ, na ten moment, Zakład Ubezpieczeń Społecznych nie jest w stanie stwierdzić, jaki procent osób uprawnionych do renty wdowiej rzeczywiście złoży wniosek o to świadczenie.
Ile będzie wynosiła renta wdowia?
Przedstawiając to, jak w najbliższych latach będzie rosła wysokość renty wdowiej, należy odpowiedzieć również na pytanie „Ile będzie wynosiła renta wdowia?”. Podobnie jak w przypadku skutków finansowych projektu, w tym momencie możemy tylko oszacować ile dokładnie będzie wynosiła pojedyncza wypłata drugiego świadczenia (renty wdowiej).
Jednakże, zgodnie z wypowiedzią Sebastiana Gajewskiego – wiceministra rodziny, pracy i polityki społecznej – według prognoz, średnia wysokość pojedynczej wypłaty renty wdowiej w pierwszym okresie (od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r.) będzie wynosiła nieco ponad 300 złotych. Natomiast, po osiągnięciu docelowej wysokości drugiego świadczenia (25%), szacunki wskazując, że renta wdowia będzie wynosiła ponad 600 złotych (od 1 stycznia 2027 r.). Oczywiście, należy pamiętać, że są to tylko uśrednione wartości drugiego świadczenia i w rzeczywistości emeryci mogą otrzymać zarówno trochę wyższe, jak i niższe świadczenie. Warto wspomnieć również o tym, że rząd nie wyklucza, że wysokość renty wdowiej po 2027 roku nie wzrośnie.
Czy renta wdowia będzie miała limit?
Ostatnią już ważną kwestią, którą chcemy poruszyć w dzisiejszym artykule jest kwestia limitu, którym objęta będzie renta wdowia. Odpowiadając na pytanie: „Czy renta wdowia będzie miała limit?” – tak, w treści omawianej przez nas nowelizacji określony jest górny limit renty wdowiej, który będzie równowartością trzykrotności minimalnej emerytury.
Precyzując to, czym tak właściwie jest limit renty wdowiej, należy wspomnieć, że nie odnosi się on jedynie do tych 15% (później 25%), które zostaną dodane w ramach drugiego świadczenia, tylko do całkowitej wartości świadczeń wypłacanych w zbiegu. To znaczy, że wszystkie świadczenia emerytalno-rentowe otrzymywane w zbiegu przez jedną osobę, nie mogą przekroczyć trzykrotności minimalnej emerytury. Ponadto, warto wspomnieć, że do limitu, oprócz wymienionych wcześniej świadczeń, zaliczają się także świadczenia wypłacane przez instytucje zagraniczne (zagraniczna emerytura) i dodatki o charakterze innym niż jednorazowe.
W związku z tym, że limit świadczeń w zbiegu wynosi trzykrotność minimalnej emerytury, warto wspomnieć również o tym, ile aktualnie wynosi najniższa emerytura. Obecnie (do 28 lutego 2025 r.) minimalna emerytura wynosi 1780,96 złotych brutto, czyli jej trzykrotność to 5342,88 złotych brutto. Jednakże, należy pamiętać o tym, że od marca 2025 roku najniższa emerytura ulegnie waloryzacji – według prognozowanych wskaźników waloryzacji będzie ona wynosiła najprawdopodobniej 1901,71 złotych brutto. Oznacza to, że limit świadczeń wypłacanych w zbiegu, w momencie kiedy rozpocznie się wypłacanie renty wdowiej, będzie wynosił 5705,13 złotych brutto. Jednakże, trzeba pamiętać, że to tylko i wyłącznie prognozy, dlatego też nie należy traktować tych wartości jako ostateczne i pewne.
Podsumowanie
Podsumowując, renta wdowia nie jest zupełnie nowym świadczeniem, tylko świadczeniem w zbiegu, które umożliwia powiększenie emerytury dla wdów i wdowców. Nowelizacja, która wprowadza to świadczenie, daje możliwość zachowania chociaż części emerytury po zmarłym współmałżonku, co może znacznie przydać się wielu emerytom, którzy nie rzadko mają problemy finansowe. Aby móc starać się rentę wdowią wystarczy spełnić trzy podstawowe warunki. Wnioski o jej przyznanie można składać już od 1 stycznia 2025 roku, natomiast należy pamiętać, że pierwsze pieniądze, które będą wypłacane w ramach tego świadczenia, trafią na konta emerytów dopiero od 1 lipca 2025 roku.
Mamy nadzieję, że dzisiejszy artykuł pomógł Wam zrozumieć czym tak naprawdę jest renta wdowia i rozwiał wszystkie wątpliwości na jej temat. Pamiętajcie również o tym, aby nie zostawiać wniosku o drugie świadczenie na ostatnią chwilę, lepiej zrobić to jak najszybciej, aby na pewno otrzymać pierwsze pieniądze już w lipcu.
Koniecznie przeczytaj:
- Ile powinienem mieć oszczędności? Porady ekspertów
- Co to jest poduszka finansowa? Wszystko co musisz wiedzieć o rezerwie na czarną godzinę
- Sprawdzamy, jakie są rodzaje ubezpieczeń na życie i czym się różnią
